‘‘İnanılması güç ama aradan bunca yıl geçmesine rağmen neredeyse onun hakkında mektup almadığım gün yok…” Penny Chenery’ye ait olan bu sözler tarihin en önemli yarış atlarından biri olarak gösterilen Secretariat için söylenmiş. Gerçekten de hipodromlarda boy gösterdiği dönemde Yeni Kıta’dan başlayarak tüm dünyaya yayılan bir fenomen haline gelen, tüm dikkatlerin üzerinde toplandığı Secretariat etkisini uzun süre koruyacak gibi. Zira 1973 yılında ‘Triple Crown’ (aynı sezonda peşpeşe Kentucky derby, Preakness stakes, Belmont stakes yarışlarını kazanmak) yapan ‘Big Red’ bu yarışlardaki başarılarıyla hâlâ zirvede.
Cuma günü Türkiye ’de ‘Şampiyon’ adıyla gösterime giren filmde Secretariat isimli safkanın hayatı görkemli bir şekilde beyazperdeye yansıtıldı. Filmde değinilmeyen bazı noktaları da aktarmak ve efsaneyi tanımak için maziye uzanma zamanıdır şimdi.
* Otoritelerce tüm zamanların en iyisi olan Man’o War gibi kestane renginde olan Secretariat, onun gibi kariyeri boyunca ‘Big Red’ olarak anıldı. İsminin son halini alana kadar, daha önce verilen pekçok isim önerisi de reddedilmişti.
* Kalbi normal bir atın 2.5 katı büyüklüğünde olan Secretariat büyük bir cüsse ve buna bağlı olarak da akranlarına nazaran 1.5-2 kat fazla yiyen bir safkandı. Öldüğünde yapılan otopsisinde kalbinin ağılrığı ölçülmedi ancak daha sonra başka atlarla yapılan kıyaslamalarda kalbinin yaklaşık 10 kg olduğu anlaşıldı.
* Triple Crown’ın son ayağı olan ve onu efsane mertebesine yükselten Belmont Stakes yarışındaki boy farkına ve ulaştığı dereceye bugüne kadar yaklaşabilen çıkmadı (en iyisi 2 saniye yaklaştı). 2 bin 400 metreyi 2 dakika 24 saniyede koşan ‘Big Red’in hemen arkasından gelen Twice a Prince tam 31 boy uzaklıktaydı. Mesafeyi açıklamak için belirmekte fayda var: Yarışı yayımlayan CBS kameraları Secretariat’la takipçisini aynı kadraja alamadı!
* Kentucky Derby’deki rekoru 1 dakika 59 saniye 40 saliselik derecesi de hâlâ geçerliliğini koruyor.
* Secretariat’ın kariyerindeki koştuğu toplam 21 yarışın 18’inde onu süren jokey Ron Turcotte, önceki sezon da triple crownu son yarışta kaybetmişti. Turcotte ilk iki yarışta sakat, son yarışta da cezalı olduğu için Secretariat’a binemedi.
* Anısını yaşatmak için pek çok şey yapıldı. California ve New Jersey ’de birer sokağa adı verilen safkan için 1999 yılında da posta pulu basıldı. Heykelinin dikildiğini söylemeye gerek yok.
* Triple Crown’un son ayağı Belmont Stakes’ten önce Secretariat’ın şöhreti tavan yapmıştı. ‘Big Red’, aynı hafta Time, Newsweek ve Sports Illustrated dergilerine kapak oldu.
* ABD’nin sevgilisi olması bunlarla da kısıtlı kalmadı. Safkan, 20. Yüzyılın en iyi 100 sporcusu listesinde 35. sırada. Hatırlatalım: Listenin zirvesinde ‘Majesteleri’ Michael Jordan var.
* Kariyerinin son yarışını koştuktan 9 gün sonra 6 Kasım 1973’te Aqueduct Hipodromu’nda Secretariat’a veda günü yapıldı. Tribüne gelenlerin sayısı ise küçük çapta bir mahşere eşdeğerdi: 32 bin 900.
* 1989 sonbaharında laminitis adı verilen ve atların toynaklarında meydana gelen rahatsızlık onun sonu oldu. Tedavilere cevap veremeyen safkanın acı çekmesine dayanamayan sahipleri, 4 Ekim 1989’da Secretariat 19 yaşındayken uyutulmasına razı oldu.
* Milyonları yasa boğan ‘Big Red’e ölümünden sonra da saygı bitmedi. Normalde şampiyon yarış atlarının sadece kafası, toynakları ve kalbi gömülür, vücudunun geri kalanı da yakılır. Ancak Secretariat’a ender görülen bir onur verilerek, bütün halinde defnedilmesine izin verildi.
* Ve son olarak onun da bir ödülü var: Secretariat Vox Populi (Halkın sesi). At yarışına yılın en büyük heyecanını getiren at için verilen bu ödülün ilkiniyse, Hollywood ’un yeni hedefi olması beklenen ‘Zenyatta’ kazandı.
* Türkiye’de de böyle efsane atlar elbette bulunmakta. Örnek gerekirse, merhum Yavuz Gülerce’nin, başarılarıyla sevindiği ve öldüğü zaman anıtmezarını yaptıracak kadar sevdiği müteveffa atı Yavuzhan söylenebilir. Kimbilir belki bir gün Yavuzhan, Tünkut, Karayel, I. Sezgin gibi bizim toprakların şampiyonlarını beyaz perdede izleyebiliriz…
BURAK KURU RADİKAL
